محتوای سریال های شبکه فارسی وان که عمدتاً حول مسائل جنسی، خیانت و بحران های خانوادگی می گردد زنگ خطری برای تلویزیون ایران است. انتخاب فرم سریال، آن هم با دوبله فارسی از آن رو می تواند خطرناک ترین هجوم به خانواده های ایرانی باشد که یکی از عادات خوشایند خانواده ها همواره تماشا و دنبال کردن سریال بوده است.

سیدابوالفضل جعفرى نژاد

مقدمه:

در حوزه سرگرمی و تفریحی، شبکه های ماهواره ای به عنوان رقیبی سرسخت و قدرتمند در برابر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران عرض اندام کرده اند. متأسفانه در حال حاضر شبکه های PMC ، GEM ،PERSIA TV ، PERSIA MBC و نیز شبکه تازه تأسیس فارسی وان (فارسی وان) جای خود را در میان مخاطبان باز کرده اند. این شبکه ها، انبوهی از برنامه های تفریحی اعم از؛ فیلم های سینمایی، موزیک ویدئو، دوربین مخفی، سریال و... را برای بینندگان پخش می کنند. بنابراین، هرگاه مردم احساس کنند که تلویزیون ایران برنامه ای باب میل آنها ندارد، به راحتی قادرند از میان این شبکه ها برنامه ای جالب برای تماشا پیدا کنند. نکته مهم در این بین این است که بسیاری از این برنامه ها منطبق با موازین دینی و اخلاقی مردم ما نیست و این خطر وجود دارد که این قبیل برنامه ها در درازمدت تأثیر غیرقابل جبرانی در نوع تفکر و نگاه اجتماعی مردم بگذارد. تجربه نشان داده که مردم ایران علاقه شدیدی به سریال دارند و اگر تا چند سال پیش هفته ای چند سریال از تلویزیون ایران پخش می شد، اما اکنون روزی چند سریال به صورت شبانه پخش می شود و شبکه تازه تأسیس فارسی وان نیز با در نظر گرفتن میل شدید مردم ایران به سریال، آغاز به فعالیت کرده و در کمال ناباوری در مدت فعالیت بسیار کوتاه خود و با وجود دوبله های بسیار ضعیف، جای خود را در میان ایرانیان باز کرده است.

بررسی محتوایی سریال های فارسی وان

اندکی تأمل در مضامین سریال های این شبکه، این نکته ظریف را آشکار می سازد که بسیاری از این داستان های به ظاهر جذاب و دیدنی، در کنار کیفیت بالای تصویر و صدا، حاوی مفاهیم خیانت، جنایت و حتی بی بند و باری فکری و فرهنگی هستند. با اینکه سریال های شبکه فارسی وان از میان برنامه های روز آمریکا و اروپا انتخاب می شوند؛ اما تحلیل محتوایی آن ها نشان می دهد، که این انتخاب ها با دقت و وسواس خاصی صورت می پذیرد. سریال هایی که شخصیت های اغلب آنان زنانی هستند که یا در حال خیانت به زندگی خود و دیگرانند و یا افراد دیگری در زندگی به آن ها خیانت می کنند و به تبع راه هایی برای رهایی از منجلاب می یابند؛ راه هایی که حداقل با فرهنگ ما تضادها و تناقض های آشکاری دارد. بر این اساس، می توان به الگوی فکری انتخاب کنندگان سریال های این شبکه فارسی زبان دست یافت و با قاطعیت به این باور رسید که تیرانداز چابک دست شبکه، این بار بنیان جامعه فارسی زبان، یعنی خانواده را نشانه رفته است. مطالعات نشان می دهد بی ثباتی در خانواده ها که به مثابه فطری ترین و مقدس ترین نهاد بشری و حلقه های اصلی جوامع و سنگرهای پاسداری از فرهنگ و ارزش ها تلقی می شود؛ به دلیل کج روی ها، انحرافات فکری و روانی افراد جامعه است که روندی رو به گسترش را می پیماید. روند روزافزون بی ثباتی و تزلزل، نظام خانواده ها را با بحران بسیار جدی تر از آنچه هست، مواجه خواهد ساخت؛ تا حدی که به مرز آسیب پذیری آنی برسند و با کوچک ترین اشاره ای از هم بپاشند. در حال حاضر، ظاهراً شبکه فارسی وان برنامه های خود را برای مخاطبان فارسی زبان افغان، تاجیک و ایران تهیه و پخش می کند، ولی به خوبی مشخص است که تمرکز اصلی برنامه ها بر روی مخاطبان ایرانی است؛ زیرا برنامه های این شبکه فارسی زبان، شامل پخش سریال های تفریحی و خانوادگی صرف، با دوبله فارسی و نیز موسیقی با تصویرهای خاص با محتوای جنسی و خشونت می باشد. از این بابت این شبکه نسبت به دیگر شبکه ها، حتی شبکه 24 ساعته «mbc persia»، که پیش از این پخش فیلم های سینمایی روز هالیوود با زیرنویس فارسی را در ماهواره عرب ست آغاز کرده بود، متمایز است.

ویژگی های این شبکه را از دو نظر می توان بررسی کرد:

1- شاخصه های ظاهری

- این شبکه برای اولین بار به دوبله آثار نمایشی روز اروپا، آمریکا و آسیای جنوب شرقی به زبان فارسی اقدام کرده است. اگر چه کیفیت این دوبله ها، بسیار ضعیف و غیر قابل مقایسه با دوبله فیلم های خارجی در داخل ایران است؛ ولی در مقایسه با شیوه زیرنویس فارسی این آثار که در دیگر شبکه ها صورت می گیرد، توانسته است نظر مخاطبان خود را به نوعی جلب کند. پیش بینی می شود به تدریج شبکه فارسی وان تلاش می کند که این نقیصه را نیز رفع کرده و به کیفیت دوبله آثار پخش شده بیفزاید.

- از ویژگی های دیگر این شبکه، پخش سریال های طولانی مدت و دنباله دار خانوادگی و تفریحی معمولی است، که مخاطب اصلی آن خانواده ها بوده و با هدف کاملاً تفریحی تهیه و پخش می شوند. بخشی از برنامه های این شبکه هم به پخش موزیک ویدئوهایی اختصاص دارد که غالباً مضامین جنسی و خشونت را به تصویر می کشند.

- استفاده از وله های خاص غالباً با غلبه رنگ های صورتی از ویژگی های دیگر برنامه های این شبکه است. رنگ صورتی به خصوص آنجا که در کنار رنگ های تیره (مشکی) قرار می گیرد، از رنگ های ویژه و مورد توجه شبکه های پورنو بوده و به شدت در تولیدات بصری (مجله ها، سایت ها و...) با موضوعات جنسی به کار می رود. برخی روانشناسان معتقدند: رنگ صورتی به خصوص در مجاورت رنگ تیره، برانگیزاننده حس و غریزه جنسی در مخاطب است.

2- شاخص های محتوایی

شبکه فارسی وان اولین شبکه ای است که به طور تخصصی تمام تمرکز خود را بر روی خانواده ها نهاده است و اگر قرار است جوانان را نیز مورد هدف قرار دهد آنها را در کنار خانواده مورد توجه قرار می دهد.

مدیریت شبکه فارسی وان با دقت و وسواس خاصی برنامه های خود را انتخاب می کند و آنچنان محتوای این سریال ها برای آنها مهم است که به طور شتابزده و با دوبله ای نازل، اما با سرعت در اختیار بینندگان فارسی زبان قرار می دهد. نگاهی به این سریال ها به خوبی نشان می دهد که تمام آنها در پرداختن به موضوعات ذیل مشترکند و به نظر می رسد، قرار است، در فارسی وان به هیچ موضوعی غیر از این موضوعات پرداخته نشود:

- ترویج خانواده های بی سامان و لجام گسیخته در مقابل ساختار سنتی خانواده؛

- ترویج و عادی جلوه دادن خیانت زن به همسر و البته شوهر به زن؛

- بی اهمیت جلوه دادن احترام به والدین؛

- عادی جلوه دادن رابطه جنسی دختر و پسر قبل از ازدواج تا حد باردار شدن دختر خانواده؛

- هویت زدایی از مفهوم خانواده به عنوان کوچک ترین واحد اجتماعی مستقل و موثر؛

- عادی جلوه دادن سقط جنین برای دختران قبل از ازدواج به عنوان راه حلی طبیعی برای رفع دلهره های احتمالی در روابط جنسی دختر و پسر؛

- تعصب زدایی از کانون خانواده و ترویج بی تفاوتی نسبت به حریم خانواده؛

- ترویج مفهوم زندگی با دیگران به جای ازدواج (جالب است بدانیم که این مفهوم سال هاست در برخی تولیدات روتین تلویزیونی خودمان هم تبلیغ می شود)؛

- ترویج فمینیسم و کم رنگ کردن نقش مرد در جامعه، در حد کسی که تنها جهت رفع نیازهای جنسی زن خلق شده است!؛

- مخدوش نمودن رابطه فرزندان پسر و دختر در خانواده؛

- افزایش تأثیرپذیری جنسی و خشونت در جوانان و نوجوانان، به خصوص از طریق پخش موزیک ویدئوهای خاص؛

- پی ریزی و ایجاد آمادگی ذهنی تفکر شیطان پرستی در نوجوانان و جوانان.

شبکه فارسی وان، با دقت، تعمد و وسواس خاصی، سریال هایی را برای مخاطب ایرانی و فارسی زبان پخش می کند که موضوع اصلی همه آنها روابط خانوادگی و زناشویی است؛ موضوعی که از قضا می تواند پاشنه آشیل هر جامعه ای باشد، که عدم مقابله و پاسخگویی در برابر آن می تواند انحرافاتی جدی در خانواده ها و در نهایت جامعه جوان ایرانی ایجاد کند. به عنوان نمونه، در یکی از این سریال ها، مخاطب با خانواده از هم گسیخته ای روبه رو است که زن خانواده خود عاشق جوان دیگری شده است. پدر خانواده با فرد دیگری زندگی می کند و دختر و پسر خانواده هم روابط نامعقولی در حیطه مسائل خانوادگی دارند و البته در سراسر این فیلم تأکید بر مثبت بودن و عرفی بودن این نوع مناسبات ناسالم می شود! موضوعی که در صورت تداوم و انتقال به جامعه و خانواده ایرانی، بسیار مخرب تر و تأثیرگذارتر از برنامه های خبری بی بی سی و یا صدای آمریکا خواهد بود.

محتوای سریال های شبکه فارسی وان که عمدتاً حول مسائل جنسی، خیانت و بحران های خانوادگی می گردد زنگ خطری برای تلویزیون ایران است. انتخاب فرم سریال، آن هم با دوبله فارسی از آن رو می تواند خطرناک ترین هجوم به خانواده های ایرانی باشد که یکی از عادات خوشایند خانواده ها همواره تماشا و دنبال کردن سریال بوده است. در هر اثر هنری اثرگذار، پیام های خیلی خوبی وجود دارد که متناسب با فضای فرهنگی کشور سازنده هستند، اما سریال هایی که از شبکه فارسی وان پخش می شوند، نه تنها فاقد پیام های خوب اخلاقی هستند؛ بلکه برخی روابط مسموم و پیام های غربی را منعکس می کنند که به هیچ وجه با فرهنگ ما سازگار نیستند.

آری، مهاجمان فرهنگی و طراحان نظام نوین جهانی، مدت هاست که چراغ به دست در پی ترویج بی تفاوتی، تضعیف باورهای دینی، سست کردن نظام ارزش های دینی، ایجاد وابستگی های فرهنگی بیگانه و متزلزل ساختن ارزش های اخلاقی قشرهای مختلف، به ویژه کودکان و نوجوانان و تخریب بنیان خانواده ها در کشورهای مختلف جهان هستند. سلامت، رشد، تحول و اعتلای هر جامعه ای در گرو وجود خانواده هایی متدین، متعهد، سالم، پویا و بانشاط است که محور اساسی این عنصرها نیز خانواده و حضور همسرانی همراه و همدل است. از همین رو، سلامت و رشد شخصیتی زوجین و آرامش آنان، پویایی، نشاط و اعتلای عاطفی خانواده را فراهم می آورد که آرامش وجودی همسران نیز، در سایه بهره مندی ایشان از برترین جاذبه های شناختی، روانی و جنسی متقابل ظهور می کند.

بدون تردید تبلور جاذبه های نیکو و شایسته همسری در زندگی مشترک نیز، مستلزم آگاهی و بصیرت لازم داشتن زوجین، به ویژه زوج های جوان از ویژگی ها و نیازهای فطری و اساسی همدیگر و تلاش در جهت تحقق نیازهای متقابل است.

متأسفانه، ریشه اصلی همسرگریزی و طلاق در جهان، بی اعتنایی و وجود تضادهای دائم روانی و جنسی است که برای جلوگیری از آن باید به تقویت و استمرار جاذبه های روانی و جنسی پرداخت.

زمانی که همسران در کانون پرقدرت خانواده در کنار هم، بالاترین احساس آرامش را داشته باشند و همواره غنی ترین عواطف، دوستی و محبت را نسبت به هم ارزانی دارند؛ کانون خانواده بسان دژی استوار در برابر تهاجم های فرهنگی بیشترین مصونیت را خواهد داشت.

چنانکه اشاره شد، در فرهنگ و ارزش های اسلامی، خانواده رفیع ترین جایگاه را داشته و بیشترین اهمیت ها به ازدواج داده شده است.

آنگاه که خانواده مطابق ارزش های اسلامی بنا شود و جوانان برای نیل به آرامش و فلاح، ازدواج کنند و کانون خانواده را آرامشگاه خود بیابند؛ از چنان رشد و تعالی فکری و صلابت شخصیتی بهره مند می شوند که دیگر، هرگز پیامدهای ناخوشایند فرایند جهانی شدن، آنان را تهدید نمی کند.

امید است همه همت و تلاش مسئولان در درجه نخست، پاسداری از حریم خانواده باشد که بدین منظور، باید تمامی برنامه های آموزشی و پژوهشی، فرهنگی و اجتماعی، بهداشتی و پزشکی، هماهنگ با نیازها و ویژگی های کانون خانواده باشد. کانون خانواده از مهم ترین پایه های جامعه در کشورهای اسلامی و به خصوص ایران عزیزمان است؛ لذا به خوبی مشخص است که گردانندگان شبکه فارسی وان بر اهمیت این پایگاه مقدس، در جامعه اسلامی واقفند و با مورد هجوم قرار دادن آن، برنامه درازمدتی را در ذهن خود طراحی کرده اند.

منبع:www.basirat.ir